Nhiều điểm mới về đấu thầu qua mạng

Ngày 01/3/2018, Thông tư 04/2017/TT-BKHĐT (TT04) quy định chi tiết về lựa chọn nhà thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (Hệ thống) chính thức có hiệu lực. Hệ thống bổ sung nhiều tính năng mới về đấu thầu qua mạng (ĐTQM) được quy định trong 7 mẫu hồ sơ

TT04 có 2 điểm mới quan trọng. Thứ nhất là mở rộng phạm vi áp dụng đối với phương thức đấu thầu một giai đoạn hai túi hồ sơ của các gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, mua sắm hàng hoá, xây lắp. Thứ hai là đã mẫu hóa được (chủ yếu dưới dạng webform) toàn bộ hồ sơ mời thầu (HSMT) đối với các gói thầu áp dụng ĐTQM. Trong đó, có 3 mẫu áp dụng cho gói thầu được tổ chức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh qua mạng theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ; 3 mẫu áp dụng cho gói thầu được tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ; và mẫu số 07 áp dụng đối với gói thầu được tổ chức chào hàng cạnh tranh theo quy trình rút gọn.

Thông tư này được xây dựng theo hướng giảm tối đa thủ tục hành chính, văn bản giấy; tự động hóa các thao tác đăng tải thông tin, đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT), giúp bên mời thầu (BMT) đăng tải thông tin đấu thầu thuận tiện hơn, nhà thầu tham gia dự thầu dễ dàng hơn, loại bỏ lỗi số học và sai lệch trong quá trình đấu thầu; tự động kiểm tra sự phù hợp của HSDT ngay khi nộp; số hóa hầu hết các biểu mẫu trong đấu thầu trên Hệ thống.

Hiện nay, nhà thầu tham gia ĐTQM chỉ được nộp HSDT một lần và không được áp dụng thư giảm giá. Nhà thầu muốn rút HSDT điện tử phải gửi văn bản xin rút đến BMT trước thời điểm đóng thầu. Song, với quy định mới tại TT04, nhà thầu có thể rút HSDT trực tuyến và nộp lại trước thời điểm đóng thầu...

Điểm nổi bật của TT04 chính là việc số hóa tất cả các biểu mẫu đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Trước đây, khi áp dụng ĐTQM, các bên phải chuẩn bị hồ sơ dưới dạng file word, PDF và đính kèm lên Hệ thống, nhưng với Thông tư này, các bên chỉ việc điền vào các webform có sẵn trên Hệ thống rồi tải trực tiếp lên mạng. Nhà thầu có thể nhập lần lượt các biểu mẫu dự thầu dưới dạng webform theo từng bước, từng giai đoạn, hệ thống sẽ tự lưu lại thông tin nhà thầu khai báo, không cần phải mất công khai lại khi có sự cố xảy ra.

Sau khi điền đầy đủ thông tin, Hệ thống sẽ tự động tính toán để ra giá dự thầu căn cứ vào đơn giá, số lượng chào thầu. Ngoài ra, dung lượng HSDT cũng dự kiến được nâng cấp lên hàng trăm MB thay vì tối đa 20 MB như trước đây, nhằm tiến tới thực hiện ĐTQM đối với những gói thầu quy mô lớn. Để tăng thêm tiện ích cho người dùng, Hệ thống cũng được bổ sung chức năng thông báo tự động các giao dịch giữa chủ đầu tư với nhà thầu. Trước đây, khi chưa có chức năng này, nhà thầu phải thường xuyên trực trên mạng để cập nhật thông tin gói thầu.

Hệ thống còn bổ sung thêm tính năng làm rõ HSMT trực tuyến, ví dụ khi nhà thầu gửi yêu cầu làm rõ thì Bảng thông tin trong tài khoản của BMT sẽ tự động có thông báo, đồng thời Hệ thống sẽ gửi email cho lãnh đạo BMT. Ngoài ra, một vài tính năng khác cũng được bổ sung như nhà thầu có thể rút, chỉnh sửa, bổ sung HSDT điện tử trước thời điểm đóng thầu. Bên cạnh việc có thể rút HSDT và dự thầu lại, nhà thầu cũng có quyền làm rõ HSDT và kiến nghị trực tuyến thông qua Hệ thống. Các thông tin về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu (như hợp đồng tương tự, bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh) đều được cập nhật trên Hệ thống. Các thành viên tham gia liên danh có thể sử dụng chứng thư số để cùng ký vào bản thỏa thuận liên danh điện tử. 

Những thay đổi của TT04 được kỳ vọng sẽ tạo ra sự chuyển biến như thế nào trong công tác ĐTQM thời gian tới?

Thời gian qua, ĐTQM mới chỉ tập trung ở những gói thầu quy mô nhỏ sử dụng hình thức chào cạnh tranh, đấu thầu rộng rãi,… TT04 ra đời với việc số hóa hàng loạt biểu mẫu dự thầu đối với gói thầu phi tư vấn và xây lắp sẽ thúc đẩy hoạt động ĐTQM cho những gói thầu lớn hơn, nhưng rõ ràng là vẫn có rất nhiều khó khăn, nhất là đối với những gói thầu xây lắp đòi hỏi nhiều bản vẽ chi tiết, yêu cầu dung lượng HSDT lớn. Tuy nhiên, tôi cho rằng vấn đề quan trọng vẫn là quyết tâm của các đơn vị. Vì rất nhiều đơn vị có hạ tầng công nghệ thông tin tốt, cán bộ đấu thầu nhiều kinh nghiệm lại không tham gia ĐTQM trong khi những tỉnh như Thái Bình, Gia Lai, Đồng Tháp… đã có tỷ lệ gói thầu ĐTQM rất lớn. Mấy năm trước, một số đơn vị thường đổ lỗi do đường truyền, hệ thống mạng yếu kém nên không thể làm ĐTQM, nhưng hiện giờ những yếu tố này đều được khắc phục cơ bản, không có lý do gì để không ĐTQM. Tôi tin tưởng rằng tỷ lệ ĐTQM trong năm 2018 sẽ có sự vượt bậc hơn nữa so với năm 2017, các đơn vị sẽ có trách nhiệm và tích cực triển khai ĐTQM hơn, đạt mức chỉ tiêu áp dụng các gói thầu theo lĩnh vực đúng với lộ trình. Đó là, từ năm 2018 trở đi: thực hiện lựa chọn nhà thầu qua mạng tối thiểu 40% số lượng các gói thầu chào hàng cạnh tranh; 30% số lượng các gói thầu quy mô nhỏ đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế.