Chương 13.
Phòng ngừa ngã cao trong xây dựng.
13.1. Nguyên nhân tai nạn.
13.1.1 Các trường hợp ngã cao
- Tai nạn ngã cao có thể xảy ra ở tất cả các dạng công tác thi công ở trên cao như:
xây lắp, tháo dỡ ván khuôn, lắp đặt cốt thép, đổ đầm bêtông, lắp ghép các kết cấu
xây dựng và thiết bị, vận chuyển vật liệu lên cao, làm mái và các công tác hoàn
thiện (trát, quét vôi, trang trí)
- Ngã cao thường hay xảy ra nhất khi công nhân làm việc xung quanh chu vi công
trình, hoặc ở các bộ phận kết cấu nhô ra ngoài công trình (mái đua, lan can, hành
lang...), ngã cao khi làm việc trên mái, nhất là trên mái dốc, mái lợp bằng vật liệu
dòn, dễ gãy vỡ (mái ngói, mái lợp fibrôximăng)
- Ngã cao xảy ra ở các vị trí: Khi công nhân đi tới nơi làm việc (leo trèo trên tường,
trên các kết cấu lắp ráp, trên dàn giáo, trên khung cốp pha, cốt thép để lên xuống; đi
trên đỉnh dầm, đỉnh tường, trèo qua cửa sổ...), ngã khi đứng làm việc trên thang, ngã
khi sàn thao tác bắc tạm bị gãy, đổ, khi làm việc ở vị trí chênh vênh, nguy hiểm
không đeo dây an toàn, ngã khi làm việc trên sàn trên mái, trên dàn giáo không có
lan can an toàn.
- Ngã cao không những chỉ xảy ra trên những công trường lớn, thi công tập trung,
công trình cao, mà còn xảy ra ở cả những công trường nhỏ, thấp tầng, thi công phân
tán.
- Theo thống kê có thể thấy ngã cao ở các cao độ khác nhau phân bố như sau: dưới
5m chiếm tỉ lệ 23,4%; 5÷10m chiếm tỉ lệ 25,8%; trên 10m chiếm tỉ lệ 51,6%.
13.1.2 Các nguyên nhân chính gây tai nạn ngã cao
13.1.2.1 Nguyên nhân về tổ chức
- Bố trí công nhân không đủ điều kiện làm việc trên cao, sức khoẻ không đảm bảo,
công nhân chưa được huấn luyện về chuyên môn và an toàn lao động dẫn đến vi
phạm quy trình kỹ thuật, kỷ luật lao động và nội quy an toàn lao động.
- Thiếu kiểm tra giám sát thường xuyên để phát hiện, ngăn chặn và khắc phục kịp
thời các hiện tượng làm việc trên cao thiếu an toàn.
- Thiếu các phương tiện bảo vệ cá nhân như giầy chống trượt, dây an toàn.
13.1.2.2 Nguyên nhân kỹ thuật
- Không sử dụng các phương tiện làm việc trên cao như các loại thang, các loại dàn
giáo để tạo ra chỗ làm việc và đi lại an toàn cho công nhân trong quá trình thi công
ở trên cao.
- Sử dụng các phương tiện làm việc trên cao không đảm bảo các yêu cầu an toàn
gây ra sự cố tai nạn, do những sai sót đã vi phạm mang tính riêng biệt hoặc trùng
hợp của 4 khâu: thiết kế, chế tạo, dựng lắp tháo dỡ và sử dụng.
13.2. Các biện pháp phòng ngừa tai nạn.
13.2.1 Hạn chế, giảm công việc làm ở trên cao
13-1
Chương 13. Phòng ngừa ngã cao trong xây dựng.
Để thực hiện phương hướng này cần nghiên cứu thay đổi các biện pháp công nghệ
và tổ chức xây dựng đối với các công việc phải làm ở trên cao để có thể thực hiện được ở
dưới thấp. Đây là phương hướng chủ động, ngăn ngừa ngã cao trong các quá trình thi
công.
- Nâng cao chất lượng sản xuất, gia công các cấu kiện lắp ghép:
+Bảo đảm kích thước các sản phẩm, chế tạo chính xác để tránh phải đục, đẽo,
kê, kích cấu kiện ở trên cao trong quá trình cẩu lắp chúng vào vị trí thiết kế.
+Xử lý cấu kiện cho hoàn chỉnh ở dưới đất trước khi cẩu lắp như đục ba via,
xử lý mặt bêtông rỗ, tẩy rỉ, sơn các chi tiết kết cấu kim loại.
- Nghiên cứu thay đổi thiết kế các mối liên kết ướt bằng mối nối khô trong các công
trình lắp ghép bằng các kết cấu bêtông đúc sẵn. Như vậy sẽ tránh được các khâu lắp
đặt, tháo dỡ ván khuôn và đổ bêtông các mối nối lắp ghép ở trên cao.
- Tổ hợp ván khuôn, cốt thép thành các linh kiện, bán sản phẩm, dùng cần trục cẩu
lắp vào vị trí thiết kế. Như vậy các công việc như hàn, buộc cốt thép, đóng ghép ván
khuôn công nhân có thể thực hiện ở dưới đất vừa thuận tiện trong thao tác vừa tránh
được nguy cơ ngã cao.
- Nghiên cứu, tiến hành khuếch đại kết cấu cẩu lắp từ các cấu kiện nhỏ, đơn chiếc
thành kết cấu hoặc khối lớn phù hợp với sức nâng của cần trục. Như vậy sẽ giảm
được số lần cẩu lắp cấu kiện, mặt khác sẽ giảm được mối nối lắp ráp ở trên cao.
- Nghiên cứu, ứng dụng các thiết bị treo buộc kết cấu có khoá tự động hoặc bán tự
động để tháo kết cấu ra khỏi móc cẩu. Nhờ có thiết bị này công nhân có thể đứng
dưới đất, sàn hoặc vị trí an toàn để tháo móc cẩu ra khỏi kết cấu, không phải leo
trèo lên cao tránh được nguy hiểm.
- Tổ chức hợp lý sao cho công nhân chỉ phải thay đổi vị trí làm việc ở các cao độ
(tầng) khác nhau ít nhất trong ca làm việc. Tận dụng các phương tiện cẩu nâng như
cần trục, thăng tải, palăng, tời để vận chuyển vật liệu lên cao. Hạn chế đến mức tối
thiểu việc vận chuyển vật liệu, cấu kiện lên cao theo phương pháp thủ công.
13.2.2 Thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn, phòng ngừa ngã cao
13.2.2.1 Biện pháp tổ chức
- Tuyển dụng người làm việc trên cao đúng tiêu chuẩn quy định (sức khoẻ, huấn
luyện về an toàn...)
- Thường xuyên kiểm tra giám sát an toàn lao động trên cao.
- Trang bị đầy đủ các phương tiện bảo vệ cá nhân (quần áo, mũ, giầy bảo hộ lao
động, dây an toàn...)
13.2.2.2 Biện pháp kỹ thuật
- Trang bị các phương tiện làm việc trên cao bảo đảm các yêu cầu an toàn (thang,
giáo ghế, giáo cao, giáo treo...)
- Thực hiện các biện pháp phòng ngừa ngã cao cụ thể phù hợp với từng dạng công
tác, từng phạm vi và vị trí làm việc trên cao bao gồm:
+ Các biện pháp an toàn chung khi làm việc trên cao.
+ Biện pháp phòng ngừa ngã cao khi thi công các công tác xây lắp ở trên cao.
13-2
